Mediabestand

Bezet gebied

Amateurfilm, die een beeld geeft van de Duitse bezetting o.a. van de schaarste aan voedsel en brandstoffen, de roof van vele goederen naar Duitsland, het bekladden van joodse winkels. Het oproepen van mannen voor de arbeidsdienst in Duitsland en het illegaal luisteren van Nederlanders naar Radio Oranje en verspreiden van exemplaren van Vrij Nederland. Houtgasgeneratoren. Oorspronkelijk normaal 8 mm filmmateriaal.

Meer

00.00 Draaiende filmspoel waarbij de tekst : Filmpost

presenteert :

00.03 Tekst : Bezet gebied, geprojecteerd op beeld van

kerkgebouw

00.06 Tekst : Deel 1, geprojecteerd op beeld van man met

bakfiets

00.11 Tekst : Benzineloos verkeer, geprojecteerd op door de

straat rijdende paard-en-wagen en melkventer

00.16 Beeld : Benzinestation Gross-Tankstelle fuer Wehrmacht

waarbij bord met opschrift : Verkoop van benzine en gasolie

verboden, twee pompen onder afdak

00.24 Bord : Generator brandstoffen, benzinepompen met

opschrift : droog hout en turf en anthraciet op kioskruit.

Man zet mand met generatorblokjes neer (noot

1). 3-tal houtgasgeneratoren op

2-wielige aanhangers

00.34 Bus met aanhanger rijdt weg, stopt bij halte waar

passagiers zich verdringen. Bus met generatoraanhanger

00.45 Het opstoken en bijvullen met brandstof van

houtgasgenerator achter autobus, bus met generatorwagen

00.57 Personenauto's met diverse typen generatoren, op

aanhangwagen, ingebouwd in de kofferbak of achterop

gemonteerd. Tussendoor shot van een bus

01.09 Opschrift : Maak je niet kwaad, ik loop op surregaat.

Aansteken generator op verhuiswagen, gepaard gaande met

vlammen en dichte rookwolk. Bord : gastankstation.

Gashouder van gasfabriek, aankoppelen gasslang,

drukmeters, draaien aan handwiel van pomp en toekijkende

kleuter

01.34 Enige personenauto's met gascylinders op het dak (noot

2)

01.43 Personenauto's met dichte huif waarin lichtgas op het

dak (noot 3)

01.51 Zijaanzicht fietstaxi, bedieningspaneel van deze op

akku's rijdende taxi. Opschrift : Electrotax,

Electrotax rijdt weg

01.59 Vele wagens met paardentractie w.o. koetsje, platte

transportwagen, zelfgebouwde dichte koets, een fiacre,

huifwagen met autocabine, een door paard getrokken twoseater,

een stadsbusje waarna shots van een hitje

02.30 Fietsen en fietsers in stadsverkeer, echtpaar op fiets

waarbij moeder op de bagagedrager kinderwagen meetrekt

02.41 Jongen drukt fietsband terug op de velg. Man op fiets

rijdt met tweede fiets waarvan achterband lek is, aan de

hand. Opsporen lek in binnenband in teiltje met water,

reparateur met aanhangwagentje achter fiets.

Reparateur repareert fiets in de wegberm

02.57 Opschrift : Banden Vulcaniseeren, beeld in close-up van

met de hand vulcaniseren van buitenband. Tariefbord bij

reparateur, bakfiets met twee ijzerbeslagen wielen

03.13 Geensceneerd shot van man, die autoped ziet staan,

voorwiel demonteert en vergelijkt met fietsvoorwiel,

waarna kleuter zijn voorwielloze autoped ontdekt en in

huilen uitbarst. Fietser met autopedwiel als voorwiel.

Fietser op fiets met twee autopedwielen,

met touw omwinden van gat in voorband

03.54 Opschrift op muur te Zeist in 1941 : Dankt Adolf Hitler

03.57 Tekening etende man en tekst : Nederland voedt zichzelf

04.02 Beeld : draaien aan slinger van koffiemolen die met

schepjes roggekorrels wordt bijgevuld. Draaien aan slinger

van wandkoffiemolen, uitgieten maalsel in emailleteiltje die

wordt bijgevuld met witte bonen

04.21 Heer die met schop op de fiets naar akker rijdt en

vervolgens aardappelen rooit

04.44 Dezelfde heer die aardbeien plukt en handvol toont

04.50 Close-up van een vergiet met reeds uitgelopen

aardappelen die geschild en in emmer water geworpen worden.

Het raspen van aardappelen, dan het toevoegen van water

uit een keukenkraan aan het schraapsel in pan, kneden

van de op een doek in een teiltje gelegde substantie

met de handen waarna het gedroogde meel met een lepel

geroerd en in een glazen pot geschept wordt,

die met deksel afgesloten en van strook met opschrift

Aardappelmeel voorzien wordt, gedateerd 13-7-1943

05.48 Tekst op beeld van kale bomen : Oorlogswinter. Beeld :

besneeuwde straten waar paardje voor bakfiets draaft en

zak kolen op sleetje vervoerd wordt.

Opschrift : Gesloten wegens kolenschaarste, met houten

schotten afgedekte etalages. Enige jongens die nadat

chauffeur houtgasgenerator gevuld heeft, op de grond

gevallen kooltjes oprapen en in mand wegdragen

06.08 Inzagen met spanzaag van straatboom, met bijl hakken in

de wortels en op bok liggende stam doorzagen en tot klossen

brandhout zagen

06.24 Tekening loeiende luchtalarmsirene met tekst :

Luchtalarm bij Philips

06.28 Beeld :kantoorpersoneel m.u.v. slapende employee aan

het werk en aan de maaltijd. Luchtalarmsirene op het dak van

fabrieksgebouw, provisorisch opgehangen waarschuwingshoorn

aan de wand. Maaltijd en werk onderbrekend personeel staat op

en vlucht weg waarbij handles van schakelkasten worden

overgehaald (stroom wordt uitgeschakeld; beschr.). Jas, hoed

en helm van kapstok gegrist, sirene op het dak en close-up

van wegrennende voeten

06.50 Duits luchtafweergeschut achter beschermende

borstwering op het dak van de fabriek. Door overhalen hendel

draaien houten luiken voor de ramen. Het personeel dat de

fabrieken verlaat terwijl het eten in de borden (noot 4) koud

wordt. De slapende employee die nog doorslaapt,

employees buiten haastig over de spoorlijn en over straat een

goed heenkomen zoeken

07.34 Arbeiders in de evacuatiezone die naar de lucht kijken

waarin condensstreep, later -strepen te zien zijn,

afweergeschut (noot 5) op de fabriek meedraait terwijl

arbeiders van veilge afstand toekijken.

Avondschemering over de fabrieken

07.55 Het uitdelen uitrusting aan leden van de LBD

(Luchtbeschermingsdienst) zoals armbanden en helmen,

waarna man met gasmasker op poseert

08.15 Tekst : Bezet gebied

08.17 Beeld : Mannen bekijken landkaart van Oost-Europa (noot

6) achter etalageruit. Opschrift op muur :

Nederduitsch - weder Duitsch NSNAP (noot 7). De lege

winkelschappen, met krijt geschreven opschrift :

gewapende en gehelmde B.S.'ers naar het politiebureau.

Hitler (Zeist 1941). Man met met een Jodenster, lege winkel

waarop het woord Jood geschilderd is

08.39 Tekst : Clandestiene opnamen uit de jaren 1940-'44,

geprojecteerd op shot van in tas verborgen filmcamera

08.44 Tekst : Het stadhuis van Hilversum als

luchtafweer-basis. Beeld : Stadhuistoren schuilgaand onder

reusachtige camouflagestelling

08.55 Tekst : Soesterberg. Beeld : bomen waarvan de toppen

zijn afgezaagd rondom het vliegveld.

Wit schilderen van trottoirbanden (noot 8)

09.07 Reclameaffiche voor tabak. Tientallen meters lange rij

mensen op de stoep voor tabakswinkel terwijl agenten de

toeloop regelen

09.31 Het volledig doorgesleten bovenleer van schoen

09.34 Tekst : Reist nu per BUS. Beeld : lange rij wachtenden

bij bushalte, passagiers stappen in, bordje VOL achter

voorruit. Duitse soldaat stapt door achterdeur in overvolle

stadbus die wegrijdt, passagiers gezeten in laadbak van

passerende vrachtauto

09.51 Tekst : per TRAM. Beeld : passagiers dringen naar

instap van tramrijtuig. Duitse soldaten trachten achter

in te stappen, tram rijdt weg met passagiers en Duitse

soldaten op de treeplanken

10.05 Tekst : per SPOOR. Beeld : interieur van overvolle

trein met merendeels staande passagiers. Pro-Duits opschrift

als hiervoor

10.12 Tekst : Een electrische surrogaat-locomotief. Beeld :

door 3 motorwagens getrokken goederentrein op de lijn

naar Geldermalsen in juli 1942

10.23 Tekst : Juli 1942. Woord Rijwielvordering verandert in

RijwielDIEFSTAL. Beeld : honderden mannen wachten met hun

fietsen voor vorderingsbureau waar in beslaggenomen rijwielen

op Duitse legerwagens met paardentractie worden afgevoerd

10.55 Tekst : Ook tramwagens. Beeld: Tramrijtuigen op platte

spoorwagons geladen worden geinspecteerd.

Wagons dragen plaatsnamen (o.a. Stuttgart) van Duitse

herkomst (plaatsen waar de wagons heen moesten)

11.16 Tekst op aanplakbiljet : Oproep. Alle mannen geboren in

het jaar 1920... Vertrek van de tewerkgestelden naar

Duitsland (Arbeitseinsatz 1943)

11.26 Opschrift op muur : Alles fuer Deutschland und seinen

Fuhrer

11.33 Man haalt illegaal krantje uit zijn sschoen en vouwt

het open, een exemplaar van Vrij Nederland

11.35 Klok staat op 20.45 uur, deur wordt vergrendeld. Oudere

heer haalt koptelefoon uit kistje, opent kastdeur,

plugt stekker in, schakelt stroom in. De koptelefoon op hoofd

van luisterende heer, zijn vrouw komt meeluisteren via

oorschelp koptelefoon waarna montagebeelden van naar Radio

Oranje uit Londen luisterende Nederlanders

12.16 Op straat gekalkt opschrift : Oranje wint toch.

(noot 9), Uitroepteken

12.23 EINDE

Maker:
Amateurfilm Ben Postema / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder)
Publicatiedatum:
1 januari 1941
Lengte:
12:52

Meer

Type:
video
Oorspronkelijke drager:
 
Gebruiker:
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Tags: